چاپ

 



اگر مطالب این وبلاگ را دنبال کرده باشید چندی پیش در یکی از نوشته ها از انجمن بین المللی ژئودزی (IAG) گفتیم. و اینکه امسال قرار است جشن 150 سالگی انجمن بین المللی ژئودزی برگزار گردد.
بدین سبب بر آن شدیم تا علاوه بر تاریخچه ای از IAG که قبلا در مورد آن صحبت کردیم به شرح سرویس های این انجمن 150 ساله بپردازیم.

اگر تمایل داشتید در مورد سرویس جهانی فاصله یاب لیزری (International Laser Ranging Service) بیشتر بدانید به ادامه مطلب بروید

 

 




اگر تحصیل کرده در یکی از علوم مرتبط با مهندسی ژئوماتیک باشید حتما نام تکنیک های فضایی Satellite Laser Ranging و Lunar Laser Ranging را شنیده اید. این تکنیک ها، تکنیک های تعیین موقعیت نقطه ای هستند که در آنها با استفاده از ایستگاه های زمینی لیزر که در پالس های کوچک تولید شده است را به سمت ماهواره و یا ماه پرتاب می کنند.

اگر لیزر پرتاب شده به سمت ماهواره باشد به آن تکنیک "فاصله یابی لیزری ماهواره ای" (SLR) گویند و اگر لیزر پرتاب شده به سمت ماه باشد به آن تکنیک "فاصله یابی لیزری ماه" (LLR) گویند.

تاریخچه این تکنیک که عمر آن در حال نزدیک شدن به نیم قرن است را می توان به چهار دوره تقسیم کرد

دوره اول: 1965:
در این دوره متخصصان توانایی تولید پالس های لیزری را فقط تا سطح 10 تا 40 نانو ثانیه داشتند که این برابر با دقتی در حدود 1 تا 6 متر در طول مشاهده شده بود
دوره دوم: 1970 تا 1975:
در این دوره دقت تولید پالس های لیزری به 2تا 5 نانو ثانیه ارتقا پیدا کرد که این برابر با دقتی معادل 30 تا 100 سانتی متر در طول مشاهده شده بود
دوره سوم: 1980 تا 1990:
در این دوره متخصصان به دقت 0.1 تا 0.2 نانو ثانیه در تولید پالس های لیزری دست پیدا کردند که این برابر با دقتی معادل 1 تا 3 سانتی متر در طول مشاهده شده بود
دوره چهارم: 1995 تا به امروز:
که متخصصان توانایی تولید پالس های لیزر را در سطح 10 تا 20 پیکو ثانیه کسب کرده اند که این دقتی برابر با 1 تا 3 میلی متر را در طول مشاهده شده حاصل می کند.


آینه شماره 3 آمریکایی ها که در ماموریت آپولو 14 بر روی ماه قرار گرفت
برای نگاره بزرگتر بر روی نگاره کلیک کنید

به منظور عملیاتی کردن تکنیک LLR می بایست آینه هایی بر روی ماه قرار گیرد که نتیجه آن تا به امروز قرار گیری پنج آینه در سطح ماه است. که از این پنج آینه، سه تای آنها متعلق به آمریکایی ها است که در ماموریت های آپولو بر روی ماه نصب کردند و دو عدد دیگر متعلق به فرانسوی ها است. در این تکنیک ایستگاههای زمینی با پرتاب لیزر به سمت این آینه ها و محاسبه زمان رفت و برگشت می توانند فاصله بین زمین و ماه را مرتب تعیین کنند.
قرار گیری این آینه ها به گونه ای بوده است که امروزه داده های LLR نقش بسیار زیادی در بررسی های ژئودینامیکی ماه، تغییرات محور دوران ماه، تغییرات و تاثیرات جزرومد پوسته ای ماه  داشته است.
 با استفاده از داده های LLR می توان مقادیر هارمونیک های شتاب ثقل ماه، اختلاف ممان اینرسی های ماه، ضرایب LOVE ماه و تغییرات در ارتعاشات فیزیکی ماه که همگی بازگو کننده ساختار ماه و توزیع جرم ماه هستند را محاسبه کرد.!!!!

و همچنین به منظور عملیاتی کردن تکنیک SLR نیز ماهواره هایی را در ابعاد کوچک و با وزن زیاد تولید کردند که سطح آنها از رترورفلکتور پوشیده شده بود. این ماهواره ها که در مدار های مشخصی به گردش مشغول اند داده ای جز فاصله یابی تولید نمی کنند. اما همین فاصله یابی ماهواره ای نیز مانند فاصله یابی ماه نتایج شگفت انگیزی به همراه دارد.


ماهواره LAGEOS ناسا
برای نگاره بزرگتر بر روی نگاره کلیک کنید

از داده های SLR در تعیین خطوط مبنا و حرکت صفحه های تکتونیک استفاده می شود همچنین از این داده ها در تعیین مدار ماهواره ها، تعیین چارچوب های مرجع زمینی و تعیین پارامتر های دوران زمینی استفاده می شود.

چه کسی فکر می کرد که یک فاصله یابی ساده این همه نتیجه شگفت انگیز به دنبال داشته باشد؟؟!!

به دلیل همین پتانسیل بالای این سامانه ها بود که سرویس جهانی فاصله یابی لیزری (ILRS) زیر نظرانجمن بین المللی ژئودزی (IAG) افتتاح شد تا وظیفه پشتیبانی از این تکنیک و تولید داده ها و محصولاتی با کاربرد های ژئودتیکی و ژئوفیزیکی  را دنبال کند.

در پایگاه مجازی این سرویس شما می تواند علاوه بر کسب اطلاعات بیشتر در مورد این سرویس، داده ها و اطلاعات بیشتری راجع به SLR و مشخصات ماهواره های SLR کسب کنید

اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر در این مورد هستید و یا تمایل به دریافت داده های SLR دارید اینجا را کلیک کنید

اگر تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در مورد چارچوب های مرجع زمینی و یا پارامترهای دوران زمینی هستید اینجا را کلیک کنید